11.Çka është idhujtaria (shirku) dhe cilat janë llojet e saj?

Autor: Imam Abdurr-Rrahman es-Sadi (v. 1376)
Shpjegues i librit: Alameh Ahmed bin Jahja en Nexhmi (v. 1429)
Burimi: Fet’h Rabb-il-Barijjat ala Kitab Ahamm-il-Muhimmat, fq. 46-51
www.perlatmuslimane.com

Imam Abdurr-Rrahman es-Sadi ka thënë:

Pyetja e njëmbëdhjetë: Çka është idhujtaria (shirku) dhe cilat janë llojet e saj?

Përgjigje: Ka dy lloje të idhujtarisë:

1 – Idhujtaria në sundimin e Allahut. Kjo do të thotë që të besosh se ka dikush tjetër përveç Allahut krijon disa krijesa dhe mban rendin e tyre.

2 – Idhujtaria në adhurim. Kjo idhujtari përbëhet nga idhujtaria e madhe dhe idhujtaria e vogël.

Idhujtaria e madhe do të thotë të adhurosh dikë tjetër përveç Allahut, pavarësisht se për çfarë lloji i adhurimit është ai. Shembull për këtë është që ti lutesh dikujt tjetër, të shpresosh në dikë tjetër apo ti frikësohesh dikujt tjetër përveç Allahut. Kjo e nxjerr personin nga feja dhe është shkak që personi të qëndrojë në xhehnem (për gjithmonë).

Ndërsa idhujtari e vogël janë shkaqet dhe mjetet që shpien në idhujtari e cila nuk është adhurim. Shembull i kësaj është të betohesh në emër të dikujt tjetër pos Allahut, syefaqësia dhe të ngjashme.”

Shpjegimi

1 – Idhujtaria në besimin se vetëm Allahu është Zot, është e rrallë në krahasim me idhujtarinë në adhurim. Ata që mohojnë Allahun dhe pretendojnë se ata janë krijuar nga natyra quhen ”ateistë”. Këtë besim e kishte për shembull Bashkimi Sovjetik dhe vendet e tjera që i pasuan ata në këtë.

Edhe disa Sufista bien në këtë idhujtari. Ata mendojnë se ka njerëz të devotshëm dhe besimtarë që organizojnë krijimin dhe e kanë në disponim atë. I pa të meta është Allahu, i Plotfuqishmi! Idhujtaria e këtyre njerëzve ka të bëjë se krahas Allahut ka edhe zota të tjerë. Kjo idhujtari mezi që ekzistonte në të kaluarën. Shumica e atyre që e mohojnë ekzistencën e Allahut, besojnë në Të përbrenda. Allahu (te ala) tha në lidhje me Faraonin dhe popullin e tij:

وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَيْقَنَتْهَا أَنفُسُهُمْ ظُلْمًا وَعُلُوًّا فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ

”Dhe ata i përgënjeshtruan ajetet Tona padrejtësisht dhe me mospërfillje edhe pse vetë në veten e tyre ishin të bindur për to. Shih pra se cili ishte fundi i mufsidunëve (kufarëve, i të pabindurve ndaj Allahut, i keqbërësve, gënjeshtarëve).” 1

Nga idhujtaria në besimin se vetëm Allahu është zot, është idhujtaria në lidhje me emrat dhe cilësitë e Allahut. Ata që mohojnë emrat dhe cilësitë e Allahut që i përkasin përsosmërisë së Tij (Subhanehu ue Te ala), janë Xhehmitë, Mutezilitë dhe të tillët. Prej tyre janë edhe ata që e shtrembërojnë emrat dhe cilësitë e Allahut (Azze ue Xhel) edhe pse dëmi i tyre është më pak se sa i të parëve që u përmendën. Esharitë bësojn vetëm shtatë cilësi të Allahut. Të gjitha cilësitë e tjera i shtrembërojnë. Nga ky aspekt, ata i përkasin Xhehmive sepse ata mohojnë të gjitha kuptimet e cilësive të tjera.

2 – Idhujtaria në adhurimin.

Autori (rahimehullah) ka thënë:

”Idhujtaria në adhurim. Kjo idhujtari përbëhet nga idhujtaria e madhe dhe idhujtaria e vogël.”

Idhujtaria e madhe është që robi t’i kushtojë ndonjë formë të adhurimit dikujt tjetër pos Allahut. Shembull për këtë është që ai që adhuron dikë tjetër pos Allahut, shpreson në dikë tjetër pos Allahut, ose i frikësohet në formën e adhurimit dikujt tjetër pos Allahut.

E njëjta gjë vlen edhe për ata që adhurojnë një krijesë me besimin se ai është i devotshëm dhe besimtarë dhe është në gjendje ti sjell dobi dhe ti shmang dëmet nga robërit. Si pasojë ata therin kurban për të krahas Allahut, bëjnë tavaf rreth eshtrave apo varrit të tij, ose kërkojnë prej tij diçka që vetëm Allahu mund të jep.

Si përmbledhje, ai që i ka ka kushtuar ndonjë formë të adhurimit dikujt tjetër pos Allahut, ka bërë idhujtari karshi Allahut (subhanehu ue te ala) dhe i ka dedikuar dikujt tjetër diçka që e cila nuk i përket atij. Prandaj, ai meriton të përjashtohet nga Islami. Ai që vdes në këtë gjendje do të mbetet në xhehnem.

Frika ndahet në dy lloje:

1 – Frika e natyrshme.

2 – Frika në formën e adhurimit.

Ai që beson se një person i devotshëm dhe besimtarë e di se kush është duke folur për të dhe hakmerret mbi të, pas së cilës ai frikësohet prej tij, atëherë është idhujtar që ka rënë në idhujtari të madhe dhe është përjashtuar nga Islami.

Shembuj të frikës së natyrshme është se njerëzit kanë frikë se armiku mos po e godet atë, ose ta mbysë atë apo se ajo ka frikë për shembull nga një luan, një ujk apo një gjarpër. Kjo është një frikë e natyrshme. Kjo është e lejuar. Megjithatë, nuk është me vend që të tejkalohen kufijtë në frikë. Muslimani duhet të lus Allahun që ta mbroj atë kundër frikës dhe gjithë asaj që ka të bëjë me të.

Lidhur me idhujtarinë e vogël autori tha:

”Lidhur me idhujtarinë e vogël, ato janë shkaqe dhe mjete që shpien në idhujtarinë e madhe, që nuk është adhurim. Si për shembull betimi në dikë tjetër pos Allahut, syefaqësia dhe të ngjashme.”

Nga idhujtaria e vogël është syfaqësia e cila shfaqet gjatë veprës. Ka edhe syefaqësi e cila është shtytës i veprës. Kjo e fundit i përket syefaqësisë së hipokritëve dhe është idhujtari e madhe. Allahu (azze ue xhel) ka thënë:

إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُواْ إِلَى الصَّلاَةِ قَامُواْ كُسَالَى يُرَآؤُونَ النَّاسَ وَلاَ يَذْكُرُونَ اللّهَ إِلاَّ قَلِيلاً

”Munafikët përpiqen të mashtrojnë Allahun (duke u paraqitur rrejshëm si besimtarë), por Allahu mbizotëron dinakëritë e tyre. Ata edhe kur falen, falen me përtaci dhe vetëm sa për t’u dukur te njerëzit dhe fare pak e përmendin Allahun.” 2

Ata vetëm falen nga frika prej njerëzve dhe bien në llojin e syefaqësisë e cila është shtytës i veprës. Kjo është idhujtari e madhe që e përjashton praktikuesin nga feja. Prandaj sqarohet se syefaqësia përbëhet nga dy lloje:

1 – Syefaqësia e cila që është arsyeja prapa një vepreje. Shembuj të kësaj janë përmendur tashmë.

2 – Syefaqësia e cila shfaqet gjatë veprës. Bëhet fjalë për një person i cili për shembull fillon të falet për hir të Allahut, kur ndërkohë e vëren se dikush po e shikon atë, ai e zbukuron namazin e tij për hir të shikuesit. Këtu vepra e tij është e prekur nga syefaqësia. Një shembull tjetër është personi që mban fjalim apo ligjëratë dhe vendos që ta zbukurojë atë në mënyrë që ai të lavdërohet dhe flitet për të se ai është dijetarë dhe të ngjashme. Këtu vepra e tij preket nga syefaqësia. Kjo është idhujtari e vogël. Ajo ose mund ta anulojë veprën plotësisht apo ta zvogëlojë atë.

Nga idhujtaria e vogël është gjithashtu që mirësitë e Allahut ti atribuohen dikujt tjetër pos Allahut, i Cili i dhuron ato. Për shembull, praktikues të tillë mund të thonë:

”Po të mos ishte qeni hajdutët do të vinin tek ne.”

Në vend të kësaj duhet të thuhet:

”Po të mos ishte Allahu dhe pastaj ai e tjetri …”

Nuk lejohet të thuhet:

”Po të mos ishte ky dhe ai ajo nuk do të kishte ndodhur.”

Sepse një shprehje e tillë shpie në idhujtari.

---

1 27:14

2 4:142