Imam Muhammed bin Salih bin Uthejmin (v. 1421)
Burimi: Fet’h Rabb-il-Barijjeh bi Talkhis-ul-Hamauijjeh
Përktheu: Valdet Gashi
www.perlatmuslimane.com
Mesazhi i profetit ﷺ përmban dy gjëra:
1 – Dijen e dobishme.
2 – Veprat e mira.
Allahu (te ala) ka thënë:
هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ
“Allahu është që e dërgoi të dërguarin e Tij me udhëzim të drejtë dhe fe të vërtetë, dhe për ta bërë që të dominojë mbi të gjitha fetë edhe pse idhujtarët e urrejnë këtë.” 9:33
Udhëzimi d.m.th. dija e dobishme, ndërsa feja e vërtetë d.m.th. vepra e mirë e cila përfshinë sinqeritetin ndaj Allahut dhe pasimin e të dërguarit ﷺ.
Dija e dobishme përfshin çdo dije nga e cila përfiton shoqëria në të dyja jetët. Gjëja e parë që vjen hyn në dijen e dobishme, (e cila) është njohja e emrave, cilësive dhe veprave të Allahut. Kjo është dija më e dobishme. Kjo dije është ajka e shpalljes hyjnore dhe thirrjes profetike. Mbi të qëndron feja në të shprehur, vepra dhe besim. Pra, ishte e pamundur për profetin ﷺ të neglizhonte këtë dije dhe të mos e shpjegonte atë në një mënyrë të qartë e cila largon dyshimet. Ajo ishte e pamundur për shkak të arsyeve të mëposhtme:
1 – Shpallja e profetit ﷺ përfshin dritën dhe udhëzimin. Allahu e dërgoi atë përgëzues dhe qortues, thirrës për në fenë e Allahut – me lejen e Tij -, dhe pishtar ndriçues. Ai predikoi derisa u largua nga kjo jetë duke e lënë umetin në një rrugë të qartë nata e së cilës është si dita (e saj), dhe nuk devijon prej saj përveçse një njeri i shkatërruar. Drita më e madhe dhe më e qartë që mund të arrijë zemra është pikërisht njohja e emrave, cilësive dhe veprave të Allahut. Pra, profeti ﷺ duhet ta ketë sqaruar atë në mënyrën më të mirë të mundshme.
2 – Profeti ﷺ i ka mësuar umetit të tij gjithçka për të cilat kanë nevojë në të dyja jetët. Ai madje u mësoi edukatën për ushqim, pije, ndjejë, gjumë dhe gjëra të tjera. Ebu Dherri (radijAllahu anhu) ka thënë:
“Profeti ﷺ vdiq, por nuk kishte lënë edhe për një shpend që fluturon pa na treguar diçka për të.”
Dhe s’ka dyshim se dija rreth Allahut, emrave, cilësive dhe veprave të Tij përfshihet në këtë fjali të përgjithshme. Duke pasur parasysh nevojen e madhe për të, ajo është e para.
3 – Besimi në Allahun (te ala) dhe emrat Tij, cilësitë dhe veprat e Tij është themeli i fesë dhe thirrja e të dërguarve. Është obligimi më primar e më i vlefshëm që zemrat mund t’i arrijnë dhe trutë t’i kuptojnë. Si mund të neglizhonte profeti ﷺ këtë dije dhe nuk ua mësoi të tjerëve kur ai ua mësoi atë që është më pak e rëndësishme se kjo?
4 – Profeti ﷺ ishte njeriu më i ditur rreth Zotit të tij. Ai ishte më dashamirësi dhe më elokuenti. Bazuar në këta faktorë që kërkojnë një sqarim të plotë ishte e pamundur që ai të mos u shpjegonte besimin në Allahun dhe besimin në emrat, cilësitë dhe veprat e Tij, dhe në vend të kësaj ta linte atë (besimin në Allahun) të paqartë e të ngatërruar.
5 – Sahabët (radijAllahu anhum) patjetër që duhet të flasin të vërtetën lidhur me këtë çështje. Përndryshe, ata ose heshtnin ose flisnin të pavërtetën. Të dy opsionet (e fundit) janë të kota:
Sa i përket heshtjes ajo është e pamundur nga sahabët për dy aspekte: Sepse heshtja ose mund të jetë për shkak të injorancës rreth asaj që e kanë obligim ta dinë rreth emrave dhe cilësive të Allahut ose heshtja e tyre duhet të ketë qenë se e kanë ditur atë por e kanë fshehur, dhe të dyja janë të pamundura.
Për sa i përket injorancës, është e pamundur. Është e pamundur që një zemër e gjallë që mban kuptim (të saktë), kërkimin e dijes dhe dëshirën për adhurim, të mos hulumtojë besimin në Allahun (te ala) dhe të njohë emrat dhe cilësitë e Tij, dhe të realizojë atë me dije dhe besim. Nuk ka dyshim se në brezat e shkëlqyer, sahabët janë më të mirët, janë me gjallërinë më të madhe të zemrës, me dashamirësinë më të madhe dhe me dijen më të dobishme. Profeti ﷺ ka thënë:
“Më të mirët e njerëzimit janë brezi im pastaj ata që vijnë pas tyre, pastaj ata që vijnë pas tyre.”
Transmeton Bukhari (2652) dhe Muslimi (2533).
Kjo vlerë përfshin ata (brezat më të mirë) në të gjitha fjalët, veprat dhe besimin që afron tek Allahu.
Edhe nëse do të thoshim se ishin në të vërtetë të paditur rreth të vërtetës së kësaj çështjeje, gjeneratat e mëvonshme do të kishin qenë edhe më të paditur.
Mënyra e vetme për të ditur se cilët emra dhe cilësi duhet t’i konfirmohen dhe cilat duhet t’i mohohen Allahut (te ala) është përmes shpalljes. Sahabët janë
ndërmjetësuesit ndërmjet të dërguarit ﷺ dhe umetit. Dhe sipas kësaj hipoteze nënkuptohet se askush nuk ka dije rreth kësaj çështje dhe kjo duket qartë se është e pamundur.
Ndërsa sa i përket fshehjes së të vërtetës, çdo njeri i mençur e i paanshëm e di gjendjen e sahabëve dhe përkushtimin e tyre në përhapjen e dije së dobishme në umet. Pra, atyre nuk mund t’u thuhet se e kanë fshehur të vërtetën – sidomos atë që është më e obligueshmja – që është njohja e Allahut, emrave dhe cilësive të Tij.
Madje është transmetuar nga shumë prej tyre lidhur me këtë. Këtë e di ai që e kërkon këtë dije dhe e pason atë.
Po kështu është e pamundur që ata të flasin të pavërtetën. Kjo mund të shihet në dy mënyra:
1 – E pavërteta nuk ka argument të saktë. Është e njohur se sahabët janë më së largu nga ajo gjë që nuk ka argument të saktë, veçanërisht lidhur me besimin në Allahun dhe çështjet e gajbit (së fshehtës). Ata janë njerëzit që më së shumti iu nënshtrohen fjalëve të Allahut:
وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ
“Mos iu qas asaj për të cilën nuk ke njohuri.” 17:36
قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَالْإِثْمَ وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَأَنْ تُشْرِكُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَأَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ
”Thuaj: “Zoti im i ndaloi vetëm të këqijat e turpshme qofshin ato të hapta ose të fshehta, ndaloi mëkatin, ndaloi shtypjen e tjetrit pa të drejtë, ndaloi t’i mvishni Allahut ortak pa patur për këtë kurrfarë argumenti dhe ndaloi të thoni për Allahun atë që nuk e dini.” 7:33
2 – Të folurit të kotën rrjedh ose nga injoranca rreth së vërtetën ose nga vullneti për t’i devijuar njerëzit. Të dyja opsionet janë të pamundura në lidhje me sahabët.
Sa i përket pamundësisë së injorancës, ajo u tha më herët.
Sa i përket pamundësisë për të dëshiruar devijimin e njerëzve ky është një qëllim i keq. Një qëllim i tillë nuk mund të rrjedh nga sahabët të cilët ishin të njohur për dashamirësinë e tyre të plotë për umetim. Dhe po të ishte e mundur që ata të kishin një qëllim të keq në këtë çështje, ata gjithashtu mund të kishin një qëllim të keq në të gjitha çështjet e tjera të dijes dhe fesë. Kështu ata do të ishin bërë të pabesueshëm në të gjitha çështjet. Kjo është një nga të pavërtetat më të mëdha sepse kjo nënkupton fyerje ndaj gjithë fesë.
Nëse bëhet e qartë se sahabët (radijAllahu anhum) kanë qenë në gjendje të flisnin vetëm të vërtetën në këtë çështje, atëherë ata ose e kanë bërë atë përmes mendjes së tyre ose përmes shpalljes. Është e pamundshme që ta kenë bërë përmes vetëm mendjes (së tyre) pasi që nuk mund të kuptojnë tërësisht cilësitë e përsosura me të cilat Allahu (te ala) duhet të përshkruhet me to. Pra, duhet të jetë me anë të alternativës së dytë, domethënë se ata e pranuan këtë dituri përmes shpalljes së profetit ﷺ. Kjo në vetvete sugjeron që profeti ﷺ shpjegoi të vërtetën në lidhje me emrat dhe cilësitë e Allahut, e cila është e vërtetë.