Imam Muhammed bin Hiban el-Busti
Raudatul-‘Ukala ue Nuz’hetul-Fudala
Përktheu: Valdet Gashi
www.perlatmuslimane.com
1 – Profeti ﷺ ka thënë:
“Mos e urreni njëri-tjetrin, mos keni zili njëri-tjetrin dhe mos ia ktheni shpinën njëri-tjetrit, por jini robër të Allahut, vëllezër të vërtetë!” Muslimi (2564).
2 – I mençuri duhet t’i shmanget zilisë gjithmonë sepse me të vërtetë më e vogla e zilisë është pakënaqësia me kaderin e Allahut dhe dëshira për të kundërtën e asaj që Allahu ka caktuar për robërit e Tij, pastaj dëshira për të parë largimin e mirësive nga vëllai i tij.
3 – Shpirti dhe mendja e ziliqarit kurrë nuk rehatohen derisa nuk sheh se i janë larguar mirësitë e vëllait të tij.
4 – Umer bin Khatabi -radijAllahu anhu- ka thënë:
“Nuk ka njeri që i është dhuruar ndonjë e mirë nga Allahu veçse do të gjejë dikë që e urren për të.”
5 – Muhammed bin Sirin ka thënë:
“Kurrë nuk kam pasur dikë zili për diçka të kësaj bote, sepse nëse ai është nga xhenetlinjtë, si mund ta kam zili për një gjë të kësaj bote ndërsa ai është rrugës për në xhenet? Dhe nëse ai është nga xhehnemlinjtë, si mund ta kam zili për një gjë të kësaj bote ndërsa ai është rrugës për në zjarr?”
6 – Zilia është tipar i njerëzve të këqij, ndërsa lënia e saj është tipar i njerëzve të drejtë. Çdo flakë mund të shuhet përveç flakës së zilisë e cila nuk shuhet. Zilia ushqen mllefin dhe urrejtjen, dhe kjo është origjina e së keqes.
7 – Nga zilia lind urrejtja ndërsa urrejtja është thelbi i së keqes. Kush mbjell të keqën në zemrën e tij padyshim se nga ajo do të mbijë një bimë e hidhur. Trungu i saj është urrejtja, kurse fryti i saj është pendimi.
8 – Zili do të thotë që të dëshirosh që vëllai yt të humbet mirësitë që i janë dhënë për t’i zotëruar ato ti. Kurse ai që dëshiron që edhe ai ta ketë të njëjtat mirësi sikurse të vëllait të tij pa i humbur asgjë prej tyre vëllait të tij, kjo nuk është zilia e qortueshme nga e cila jemi ndaluar.
9 – Zilia nuk do të ekzistonte aspak, por ja që Allahu i ka veçuar disa njerëz me disa mirësi që të tjerët nuk i kanë. Aq më të mëdha dhe të shumta të jenë mirësitë e Allahut ndaj njeriut, aq më shumë shtohen ziliqarët ndaj tij.
10 – Muhammed bin Sirin ka thënë:
“Kurrë nuk kam pasur zili dikë qoftë në çështje të fesë apo të dunjasë.”
11 – Nuk ka shpëtim më të mirë nga ziliqari sesa të qëndrosh larg tij meqë sa më shumë që të shohë atë që të është dhuruar ty e jo atij, aq më shumë i shtohet zymtësia dhe zilia, si dhe mendimi i keq për Allahun.
12 – I mençuri duhet të sigurohet që ta largoj zilinë ndaj njerëzve sa më shpejt që mundet. Ilaçi më i mirë për kurimin e kësaj sëmundje është qëndrimi larg atij që e ke zili. Nuk të ka zili askush për shkak të ndonjë të mete apo për shkak të këqijave që ke, por zilia vije për shkak se njeriu nuk është i kënaqur me atë që Allahu ka caktuar për të.
13 – Hammad bin Humejd i tha Hasan el-Basriut: “O Ebu Se’id, besimtari a mund të ketë zili dikë?”
Ai tha: “Çfarë të bëri t’i harrosh bijtë e Jakubit ﷺ, kur e patën zili Jusufin ﷺ. Fshihe zilinë tënde në gjoks sepse ajo nuk do të lëndojë për derisa nuk flet apo vepron diçka si rezultat i saj.”
14 – Po t’i shkojë në mend të mençurit që ta ketë zili vëllain e tij, ai lufton për ta fshehur zilinë që ka dhe nuk e shfaq atë.
15 – Zakonisht zilia gjendet në mesin e atyre që janë të barabartë ose përafërsisht të njëjtë. Nuk ka njeri i cili arrin diçka në këtë jetë veçse ekziston dikush që e urren apo e ka zili për atë që ka arritur.
16 – Njeriu ziliqar është armik i pazbërthyeshëm. I mençuri nuk duhet të lejojë ziliqarin që të gjykojë në qoftë se ndodhë diçka. Ngase nëse ai gjykon, do të gjykojë vetëm në dëm të kundërshtarit të tij. Nëse i kërkohet të ndaj drejtësinë, do ta ndaj në dëm të atij që e ka zili. Nëse do të privojë dikë nga diçka, e privon vetëm kundërshtarin e tij. Nëse do të dhurojë diçka, iu dhuron të gjithëve përveç kundërshtarit të tij. Gjitha këto i vepron vetëm për shkak se kundërshtari i tij ka diçka për të cilën ai e ka zili. Andaj njeriu duhet të ketë kujdes nga njerëzit që kanë tipare të tilla. Ata mund të jenë shumë të afërt me të, kolegë, fqinjë apo kushërinj.
17 – El-Abbas bin Bekkar ka thënë: “Një njeri i tha Shubejb bin Shebbas: Me të vërtetë unë të dua ty.”
Shubejb i tha atij: “E di këtë.”
Ai i tha: “Si e di këtë?”
Shubejb u përgjigj: “Sepse nuk je fqinji im e as kushëri im.”
18 – Sa shenjë e keqe që është zilia! Ajo e shpie njeriun në pikëllim e mjerim. Ajo është sëmundje që nuk ka shërim.
19 – Kur i sheh ziliqari mirësitë që i janë dhënë vëllait të tij, shtanget. Kur e sheh vëllain e tij të bëjë ndonjë gabim, gëzohet. Fytyra e tij dëshmon qartë atë që ka në zemër. Nuk kam parë ndonjë ziliqar të sillet mirë me njerëzit.
20 – Zilia thërret në mjerim. Kujtoje ngjarjen e Ademit ﷺ me Iblisin kur ky i fundit e pati zili atë dhe zilia që pati i solli mjerimin e përjetshëm. Zilia ishte shkaku që u mallkua pasi që kishte pozitë të lartë.