Imam Muhamed bin Xherir et-Tabari
Burimi: Xhami-ul-Bejan (15/439-446)
Dar Ibn Hazm & Dar-ul-A´lam, 1423/2002
Përgatiti: www.perlatmuslimane.com
Allahu (te ala ka) thënë:
”Thuaj: “Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm! Allahu është Absoluti, për të Cilin ka nevojë çdo krijesë. Ai as nuk ka lind askë, as nuk është i lindur. Dhe nuk ka asnjë të barabartë me Të.” 1
Është thënë se kur idhujtarët e pyetën të dërguarin e Allahut (salAllahu alejhi ue selem) në lidhje me prejardhjen e Zotit, Allahu shpalli këtë ajet përgjigje për ta.
Të tjerët kanë thënë se kjo është shpallur pasi jehudët i kishin thënë atij:
”Allahu i ka krijuar krijesat, por kush e krijoi Allahun?”
Si rezultat, Ai shpalli këto vargje përgjigje ndaj tyre.
Prej atyre që thonë se ajo është shpallur në përgjigje ndaj idhujtarëve, janë:
38303 – Ubej bin Ka’b ka thënë:
”Idhujtarët i thanë të dërguarit të Allahut: ”Na trego për prejardhjen e Zotit tënd?” Pastaj Allahu shpalli:
Thuaj: “Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm! Allahu është Absoluti, për të Cilin ka nevojë çdo krijesë.”
38304 – Ikrime ka thënë:
”Idhujtarët thanë: ”Na trego në lidhje me Zotin tuaj. Na përshkruaj Zotin tënd. Çfarë është Ai? Nga çfarë është bërë Ai?” Atëherë Allahu shpalli:
Thuaj: “Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm! Allahu është Absoluti, për të Cilin ka nevojë çdo krijesë.”
38305 – Ebul-Alijah ka thënë:
”Kur idhujtarët e bashkuar kundër tij thanë: Prej nga vjen Zoti yt? ”Xhibrili erdhi me këtë ajet.”
38306 – Xhabiri ka thënë:
Kur idhujtarët thanë:” Prej nga vjen Zoti yt? Allahu shpalli:
Thuaj: “Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm! Allahu është Absoluti, për të Cilin ka nevojë çdo krijesë.”
Për atyre që thonë se kjo është shpallur në përgjigje ndaj jehudëve, janë:
38307 – Sa’idi ka thënë:
Erdhën një grupë jehudësh tek profeti salAllahu alejhi ue selem dhe thanë: O Muhammed! Allahu krijoi krijesat, por kush e krijoi Atë? Profeti salAllahu alejhi ue selem u zemërua aq shumë saqë ngjyra e fytyrës së tij ndryshoi. Pastaj ai i dënoi ata nga zemërimi për hirë të Allahut. Pastaj i erdhi atij Xhibrili atij dhe e qetësoi dhe i tha:
”Uli krahët tuaj, o Muhammed.” Pastaj ai i erdhi me një përgjigje nga Zoti i tij, dhe i tha: Allahu thotë:
Thuaj: “Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm! Allahu është Absoluti, për të Cilin ka nevojë çdo krijesë. Ai as nuk ka lind askë, as nuk është i lindur. Dhe askush nuk është i barabartë (a i krahasueshëm) me Atë!”
Pasi që profeti salAllahu alejhi ue selem ia lexoi kapitullin atyre, ata thanë: Na përshkruaj Allahun. Si duket Ai? Si është krahu i tij? Si është parakrah tij? Pastaj profeti salAllahu alejhi ue selem u zemërua edhe më shumë se herën e parë për hirë të Allahut. Përsëri i erdhi Xhibrili dhe ia tha të njëjtën gjë atij. Pastaj ai dha përgjigjen për pyetjen e tyre:
“Ata nuk e kanë vlerësuar siç duhet Allahun. Në Ditën e Kiametit, e tërë Toka do të jetë në grushtin e Tij, ndërsa qiejt do të mbështillen nën të djathtën e Tij.”2
38308 – Katade ka thënë:
”Një grup i jehudëve erdhën tek profeti salAllahu alejhi ue selem dhe i thanë: Prej nga e ka preardhjen Zoti yt? Pastaj u shpall:
Thuaj: “Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm! Allahu është Absoluti, për të Cilin ka nevojë çdo krijesë. Ai as nuk ka lind askë, as nuk është i lindur. Dhe askush nuk është i barabartë (a i krahasueshëm) me Atë!”
Nëse çështja duket si e kemi përshkruar atë, ajeti komentohet në këtë mënyrë:
”Muhammed! Thuaju atyre që të pyesin ty për prejardhjen e Zotit tuaj dhe përshkrimin e Tij: ”Zoti, për të Cilin po më pyesni është Allahu që adhurohet nga të gjithë. Vetëm Ai ka të drejtë të adhurohet dhe askush tjetër. ”
Komentatorët e Kuranit nuk pajtohen në lidhje me kuptimin e ”Es-Samed”. Disa thanë se”Es-Samed” do të thotë ”Ai që as nuk ha e as nuk pi.”
38309 – Ibn Abbasi ka thënë:
”es-Samed është diçka që nuk ka zbrazëtirë.”
38310 – Muxhahidi ka thënë:
”es-Samed është Ai që nuk ka zbrazëtirë.”
38315 – el-Hasan ka thënë:
”es-Samed është Ai që nuk ka zbrazëtirë.”
38316 – Sa’id bin Xhubejr ka thënë:
”es-Samed është Ai që nuk ka zbrazëtirë.”
38317 – esh-Sha’bi ka thënë:
”es-Samed është Ai që nuk ka zbrazëtirë.”
38318 – edh-Dhahhak ka thënë:
”es-Samed është Ai që nuk ka zbrazëtirë.”
Të tjerë thanë se kjo do të thotë ”Ai që as nuk han e as nuk pin.” Prej tyre janë:
38326 – Ikrime ka thënë:
”es-Samed është Ai nga i Cili nuk del asgjë dhe as që nuk lind e as nuk është i lindur.
Disa thanë se kjo do të thotë”Ai që s’ka lindur kë, e as nuk është i lindur”:
38327 – Ebul-Alijah ka thënë:
”es-Samed është Ai që nuk lind ose është i lindur. Çdo gjë që lind, trashëgohet, dhe çdo gjë që ka lindur, vdes. Kështu Ai Te ala u tregoi atyre, se Ai as nuk trashëgohet e as nuk vdes. ”
38328 – Ebu Sa’id es-San’anika thënë:
”Kur idhujtarët i kërkuan të dërguarit të Allahut salAllahu alejhi ue selem që ai tu tregojë atyre për prejardhjen e Zotit të tij, Allahu shpalli:
Thuaj: “Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm! Allahu është Absoluti, për të Cilin ka nevojë çdo krijesë. Ai as nuk ka lind askë, as nuk është i lindur. Dhe askush nuk është i barabartë (a i krahasueshëm) me Atë!”
Çdo gjë që lind, vdes, dhe të gjithë ata që vdesin, trashëgohen. Allahu Xhela thana’uh as nuk vdes as nuk trashëgohet. Askush nuk i ngjason Atij. Askush nuk është ekuivalent me Të. Askush nuk është si Ai. ”
38329 – Muhammed bin Ka’bka thënë:
”es-Samed është Ai që nuk ka lindur dhe nuk ka qenë i lindur, dhe me të Cilin askush nuk mund të krahasohet.”
Disa kanë thënë se kjo do të thotë ”Pushteti i Zotit sundon mbi çdo gjë.” Prej tyre janë:
38330 – Shekik ka thënë:
”es-Samed është Zoti pushteti i të Cilit sundon mbi çdo gjë.”
38331 – Ebu Ua’il ka thënë:
”es-Samed është Zoti pushteti i të Cilit sundon mbi çdo gjë.”
38332 – Ibn Abbasi ka thënë:
”es-Samed është Zoti pushteti i të Cilit është i plotë.”
Po ashtu është thënë ”i Përjetshmi i cili nuk vdes.”
38333 – Katade dhe el-Hasan e kishin zakon të thonin:
”I Përjetshmi i cili mbetet pas mbarimit të krijesave.”
38333 – Katadeh ka thënë:
”I Përjetshmi”.
”Ai nuk ka lindur kë …” do të thotë se Ai është i përjetshëm, gjithçka që lind vdes.
”… dhe nuk është i lindur” do të thotë se ai nuk është bërë pasi nuk ka ekzistuar. Gjithçka e lindur ekziston pas mosekzistencës.
Prandaj, Ai Te’ala është i Përjetshëm dhe nuk vdes.
Lidhur me ”… dhe askush nuk i ngjason Atij” Komentatorët kanë mospajtime rreth kuptimit të saj. Disa kanë thënë se kjo do të thotë se ”nuk ka të ngjashëm ose të barabartë me Atë.”
38337 – Ebul-Alijah ka thënë:
”Askush nuk i ngjason Atij, askush nuk është i barabartë me Të dhe askush nuk është si Ai.”
38338 – Ka’b ka thënë:
”Allahu hedhi themelet e shtatë qiejve dhe shtatë dhe tokave” me këtë sure:
Thuaj: “Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm! Allahu është Absoluti, për të Cilin ka nevojë çdo krijesë. Ai as nuk ka lind askë, as nuk është i lindur. Dhe askush nuk është i barabartë (a i krahasueshëm) me Atë!”
Asnjë nga krijesat e Allahut nuk i ngjajnë Atij. ”
38339 – Ibn Abbasi ka thënë:
”Askush nuk është si Ai. I madhë është Allahu, I Vetmi për Pushtetin e të Cilit janë të gjithë të varur, në lavdinë e Tij. ”
38340 – Ibn Xhurejxh ka thënë:
”I barabartë”.
Disa kanë thënë se kjo do të thotë ”Ai që nuk ka grua.”
38341 – Muxhahid ka thënë për ”… dhe askush nuk i ngjason Atij”:
”Do të thotë gruaja.”
1 112:4
2 39:66-67