Ebu Muhamed el-Hasen ibn Ali ibn Halef el-Berbahari (i lindur në v. 253 h)
Burimi: Sherhu es-Sunneh
Me komentet e imam Feuzanit marrë nga libri i tij “Itihaful karij bitalikati ala Sherhis Sunneh”, dhe të alameh Ahmed en Nexhmit nga libri i tij “Irshadu es Sarij”, dhe me komente të alameh Abdul-Aziz er-Raxhihit dhe disa dijetarëve të tjerë
Imam Berbahari ka thënë:
[111] Përmbahu nga lufta që ndodhi ndërmjet Aliut, Muauijes, Aishes, Talhës, Zubejrit dhe atyre që ishin me ta. Mos polemizo për atë që u ndodhi atyre, por lëre çështjen e tyre tek Allahu i Lartmadhëruar. I dërguari i Allahut ﷺ ka thënë: “Kini kujdes kur të përmendi shokët e mi, krushqit e mi dhe motrat e mia!” Si dhe fjala e tij: “Allahu i Lartmadhëruar shikoi te pjesëtarët që morën pjesë në luftën e Bedrit dhe tha: “Punoni çfarë të dëshironi sepse Unë ju kam falur.”
Shpjegimi
Përmbahu nga lufta që ndodhi ndërmjet Aliut, Muauijes, Aishes, Talhës, Zubejrit dhe atyre që ishin me ta. Mos polemizo për atë që u ndodhi atyre, por lëre çështjen e tyre tek Allahu i Lartmadhëruar. I dërguari i Allahut ﷺ ka thënë: “Kini kujdes kur të përmendi shokët e mi, krushqit e mi dhe motrat e mia!”
Me këtë tekst ky hadith nuk saktësohet. Shih Silsiletu ed-Daifeh (3601) dhe Daiful Xhami (1537-1538), të dy të Albanit (Allahu e mëshiroftë).
Si dhe fjala e tij:
“Allahu i Lartmadhëruar shikoi te pjesëtarët që morën pjesë në luftën e Bedrit dhe tha: “Punoni çfarë të dëshironi sepse Unë ju kam falur.”
Transmeton Bukhariu (3007) dhe Muslimi (2494) prej hadithit të Aliut (Allahu qoftë i kënaqur prej tij).
[112] Dije, Allahu të mëshiroftë, se nuk lejohet pasuria e muslimanit, vetëm nëse ai e jep me dëshirën e tij. Nëse personi ka pasuri haram edhe ajo është e ruajtur dhe nuk lejohet për askënd që të marrë prej saj vetëm se me lejen e tij pasi ai ndoshta pendohet dhe dëshiron që t’ia kthejë atë pronarit të saj dhe në këtë rast ti ke marrë diçka të ndaluar.
[113] Puna në përgjithësi është e lirë. Nëse të bëhet e qartë lejueshmëria e një pune, ajo është e tillë derisa të shfaqet kundërta e kësaj. Nëse është e ndaluar, merr prej saj aq sa të mbash veten gjallë. Mos thuaj “unë i lë të gjitha punët dhe marr atë që më japin”, ngase këtë nuk e kanë bërë sahabët dhe as dijetarët deri në kohën tonë. Umeri (Allahu qoftë i kënaqur prej tij) ka thënë: “Një punë pak e ulët është më e mirë sesa t’u kërkosh njerëzve.”
Shpjegimi
[113] Puna në përgjithësi është e lirë. Nëse të bëhet e qartë lejueshmëria e një pune, ajo është e tillë derisa të shfaqet kundërta e kësaj. Nëse është e ndaluar, merr prej saj aq sa të mbash veten gjallë. Mos thuaj “unë i lë të gjitha punët dhe marr atë që më japin”, ngase këtë nuk e kanë bërë sahabët dhe as dijetarët deri në kohën tonë. Umeri (Allahu qoftë i kënaqur prej tij) ka thënë: “Një punë pak e ulët është më e mirë sesa t’u kërkosh njerëzve.”
Shih Fet’hul Bari (11/276).
[114] Falja e pesë namazeve është e lejuar pas kujtdo personi që falesh përveç nëse ai është Xhehmij, sepse ai është anulues (i emrave dhe cilësive të Allahut). Nëse falesh pas tij, përsërite namazin. Nëse imami yt në ditën e xhuma është Xhehmij dhe ai është prijësi, falu pas tij por përsërite namazin vetëm më pas. Por nëse imami që është emëruar nga udhëheqësi apo dikush tjetër është sunnij, atëherë falu pas tij dhe mos e përsërit namazin.
[115] Besimi se Ebu Bekri dhe Umeri janë në dhomën e Aishes bashkë me të dërguarin e Allahut ﷺ, janë varrosur aty bashkë me të. Kur të shkosh te varri, është detyrë që t’u japësh selam atyre të dyve (Ebu Bekrit dhe Umerit) pas (dhënies selam) të dërguarit të Allahut ﷺ.
[116] Urdhërimi për vepra të mira dhe të ndaluarit nga veprat e këqija është detyrë, vetëm në rast se personi i frikësohet shpatës apo shkopit të tij.
Shpjegimi
”Urdhërimi për vepra të mira dhe të ndaluarit nga veprat e këqija është detyrë.”
“Ju jeni populli më i mirë i dalë për njerëzimin: (sepse) ju urdhëroni që të bëhen vepra të mira, i ndaloni të këqijat dhe besoni Allahun.” (Al-Imran: 110).
Po ashtu i dërguari i Allahut ﷺ ka thënë:
“Kush prej jush sheh ndonjë të keqe, atëherë le ta ndryshojë me dorën e tij. Nëse nuk mundet, atëherë le ta ndryshojë me gjuhën e tij. Por nëse përsëri nëse nuk mundet, atëherë (ta ndryshojë) me zemrën e tij, por se ky është besimi më i dobët.”
Transmeton Muslimi në Sahihun e tij në El-Iman (49), Et-Tirmidhiu në El-Fitneh (2172), En-Nesaiu (5009), Daudi në Es-Salah (1140), Ibn Maxheh në El-Fitneh (4013) dhe Ahmedi (3/10).
[117] Dhënia e selamit të gjithë robërve të Allahut.
Shpjegimi
I dërguari i Allahut ﷺ ka thënë:
“Es-Selam është prej emrave të Allahut të Madhëruar, të cilin e ka vendosur në tokë, prandaj përhapeni selamin ndërmjet jush.” Es Sahihah (184).
I dërguari i Allahut ﷺ ka thënë:
“O ju njerëz, përhapeni selamin, shpërndani ushqim, mbani lidhjet farefisnore dhe faluni natën kur njerëzit flenë, në mënyrë që të hyni në xhenet me selam.” Es-Sahihah (569).
Transmetohet nga Abdullah ibn Amri (Allahu qoftë i kënaqur prej tij) se ka thënë: “I sërguari i Allahut ﷺ ka thënë:
“Adhuroni Rrahmanin (të Gjithëmëshirshmin), shpërndani ushqim dhe përhapeni selamin në mënyrë që të futeni në xhenet me selam.” Es-Sahihah (571).
Transmetohet nga Ebi Umameh (Allahu qoftë i kënaqur prej tij) se ka thënë:
“I dërguari i Allahut ﷺ ka thënë:
“I pari i njerëzve tek Allahu është ai i cili i paraprin të tjerët me selam.” Es-Sahihah (3382).
[118] Kushdo që e lë namazin e xhumasë dhe atë me xhemat pa e falur në xhami duke mos patur justifikim, ai person është bidatçi. Justifikim është p.sh. sëmundja, mospasja fuqi për të shkuar në xhami apo frika nga udhëheqësi zullumqar, ndërsa çdo gjë tjetër përveç këtyre nuk konsiderohet justifikim.
[119] Kushdo që falet pas imamit dhe nuk e pason atë, ai person nuk ka namaz (namazi i tij nuk është i saktë).
[120] Urdhërimi për vepra të mira dhe të ndaluarit nga veprat e urryera bëhet me dorë, gjuhë dhe me zemër, e jo me shpatë (forcë).
Shpjegimi
Po ashtu i dërguari i Allahut ﷺ ka thënë:
“Kush prej jush sheh ndonjë të keqe, atëherë le ta ndryshojë me dorën e tij. Nëse nuk mundet, atëherë le ta ndryshojë me gjuhën e tij. Por nëse përsëri nuk mundet, atëherë (ta ndryshojë) me zemrën e tij, por se ky është besimi i dobët.”
Muslimi në Sahihun e tij në El-Iman (49), Et-Tirmidhiu në El-Fitneh (2172), En-Nesaiu (5009), Daudi në Es-Salah (1140), Ibn Maxheh në El-Fitneh (4013) dhe Ahmedi (3/10).